LEQDICAT  n useggas 2015

YULYU 2015

TIRZA N WARRAC N UXXAM N TMUSNI ƔER TUNES

Kinder der Kabylei, arrac n Tmurt n Yiqbayliyen s Teqbaylit, d tafat n usirem i uzekka yelhan i warrac s ubrid n tmagit akked yidles-nsen. Asurif-agi Almani-Aqbayli mačči kan d yelha i yimdanen, maca d tiwwura n tidet ara yeldin zdat warrac imecṭaḥ. Dduṛt yezrin, 11 seg warrac n taddart Ilunisen (At Yeḥya Musa) i wumi d-tṣaḥ tirza ɣer tmurt n Tunes ddaw leεnaya n 2 iselmaden, 3 yimselḥayen akked dda Ḥmed.Axxam n tmusni yefka tagnit-agi i warrac akken ad ilin d yiwen ugraw dɣa akken ad ḍeyyṛen tiṭ ɣef umaḍal. Deg wahil, aṭas n umerreḥ i d-heyyan yiεeggalen n yinig, bdu-tt-id si temdint mucaεen di tmerrit (Ḥammamat, Tunes tamaneɣt, Qerṭaj...), asenεet n yisura, timseεṛaq, taɣuṛi...atg.Ayagi yakk d tukksa n lxiq i warrac. Si gar wuraren ḥemmlen warrac, rrekba n lbabuṛ iflis i cebbḥent dɣa tqendyaṛ n Leqbayel i lsant teḥdayin, d ayen i d-ijebbden lwelha ladɣa s wanay Aqbayli akked tezlatin n Lwennas Maεtub i yettaken tilelli i lexwaṭer ddaw tafukt n Tunes. Imi lexsaṣ adelsan d win meqqṛen di tmurt, iεeggalen wwin arrac ɣer yisalayen yemgaraden ladɣa wid yerzan amezruy n Numidya.Sya ɣer da, llant-d temsirin n lεum i kra seg warrac ur nessin ara lεum. Deg ubrid n tuɣalin, fuṛsen-d warrac tagnit akken ad rzun ɣef uẓekka n Masensen di temdint n Lexrub di Sirta (Qṣenṭina) dɣa d tagnit diɣen akken ad walin tatut tamesbaṭlit n udabu azzayri mgal amezruy n urgaz am Masensen.« Yettɣaḍ lḥal aṭas seg wayen nettwali akka amezruy-nneɣ yeqqimen di tatut i udram, ayagi d ahuddu n uɣṛef » yenna-d dda Ḥmed s usḥissef.

Si tama-nniḍen, ilaq ad d-nesmekti s leqdic amqeṛḥan n yiεeggalen n Uxxam n tmusni, leqdic-agi d lɣella n tikti n dda Ḥmed i nessaram ad teṭṭuqet di tɣemmaṛ n Tmurt n Yiqbayliyen. Taswiεt i ɣ-d-iṣaḥḥen akked dda Ḥmed di yiwet n lqahwa deg Wat Wizga, taswiεt-a tesban-d azalen yekseb urgaz-agi yeččuṛen d talsa akked wazalen n tmagit.D alsawi, d bab n lxiṛ, d aggag...mačči d kra akken ad d-nekfu deg yiwen wawal tikli n urgaz-agi ameqqṛan deg ubrid n tidet. Tamurt n Yiqbayliyen tettzuxxu s yirgazen akked tlawin i d-tefka i yettnaɣen s tezdeg d leḥdaqa ɣef tlelli n tmurt-nsen si gar ifassen n udabu amesbaṭli n Lezzayer.



YEVRIR / MAYO 2015

LEQDICAT N BEṚṚA

Zdat uxxam n tmusni, yettezzi lmal, tista, ulli, iqjan, iɣyal, imcac, ttilin ɣef teɣzi n wass tikwal alma d yiḍ; d ayen yessefken ad izeṛṛeb uxxam n tmusni, d ayen i-dyettbanen di tewlaft n ufrag i nexdem si leεḍil ad sen-gen leqṛaṛ yimawlan n lmal.



ASMEKTI N TEFSUT IMAZIƔEN/TABERKANT DEG UXXAM N TMUSNI

Yesmekta-d aseggas-a Uxxam n tmusni s 20 Yebrir imi yesfuggel win n 80 akked win n 2001. I tikkelt tamezwarut ara yili usfuggel n Tefsut di taddart, s wafud n warrac. Ɣef leḥyuḍ n beṛṛa ad naf aṭas n tira i lmend n usenfali ɣef tedyant-agi, ladɣa : " Ṭṭef di tjaddit, mmeslay Taqbaylit; limer telha Taεṛabt, ur ɣ-d-tṣaḥ ara "; llan diɣen yiceṭṭiḍen yuran : " Nεemmed ad negrent tudrin wala ad yenger laṣel ".

Deg wahil ad naf :

 -Tikli seg yixef n taddart ɣer Uxxam n tmusni.

-Asnubeg akked usarag ɣef Tefsut Imaziɣen/Taberkant iḍfeṛ-iten uskasi d yisteqsiyen.

 -Ccna d tɣuṛi n yisefra n Teqbaylit sɣuṛ arrac akked tlawin.

-Aberreḥ n tezlatin n Lwennas Maεtub si tmezwarut ar tneggarut.

ANSUF S USELKIM ƔER UXXAM N TMUSNI

Targit n yiɣimi ɣef ukersi zdat uselkim, teffeɣ s lmendad n wat lxiṛ, Sin Yiqbayliyen yettidiren di Fṛansa, Yiwen di Lalman, Yiwen di Sswis akked Sin-nniḍen. Ayen yettwajemεen ɣef teɣzi n Sin iseggasen, yemmseɣ-d d iselkimen ufus acku sehlen i uxeddim ladɣa i usεeddi ɣef ssrabes n Lezzayer.

Deg wass-nni ara ttwifeṛqen iselkimen-nni, yessaweḍ dda Ḥmed ad d-yesnulfu yiwet temsirt ɣef Windows7 akked wahil amecṭuḥ ara yessisehlen aseqdec-ines s yimedyaten. Amaynut-agi ikemmel-as lfeṛḥ iεummen Axxam n tmusni ladɣa tcebbeḥ-iten leḥṛaṛa n warrac ɣer tmusni imi uɣalen dindin sselḥayen iselkimen nebla asteqsi xas ma tuget deg-sen urǧin ẓṛan aselkim zdat-sen.

Arrac n Uxxam n tmusni ttnadin ɣef wi ara d-yefken tallelt war tadrimt akken ad sen-yili i lmendad deg unebdu.


ASUFFEƔ N UBDUZ

Yekfa uxeddim n usuffeɣ n ubduz deg Uxxam n tmusni, d asurif ilaqen i tezdeg acku ixuṣ Uxxam n tmusni deg wallalen n tezdeg.