Kinder der Kabylei suchen freiwillige Übersetzer ins Kabylische
Kinder der Kabylei cherchent traducteurs bénévoles vers le Kabyle
Aqlaɣ n ttnadi wid ak yesnen a daru n s teqvaylit iw akken ad n cbbeḥ leqdic aki s tutlayt nneɣ.
Aru t d
ɣer : a.amrioui@gmx.de
D ACU T WAYA? / AXXAM N TMUSNI / IGURDEN
Ansuf yis-wen gar warrac n Tmurt n Yiqbayliyen
I yimeɣṛiyen, ladɣa wid yeṭṭafaṛen asmel-agi, ad ken-nwelleh ad terzum ɣer txeddit " leqdic ".Tixeddit-agi tettwaqdac yal ass.
Di txeddit " Tamurt n Yiqbayliyen ", ad naf isallen yerzan Tamurt n Yiqbayliyen.
Asurif
„ Kinder der Kabylei “ d tikti Taqbaylit-Talmanit yesεan udem uslig, tlul-d deg useggas n 2010. Iswi agejdan n usenfaṛ, si tama, d tikci n uzekka iwulmen i warrac Iqbaylien yettidiren di taddart Ilunisen zdat uɣerbaz uzlig n udabu, si tama-nniḍen, d tuṭṭfa akked usekfel n tutlayt akked yidles n Yiqbaylien.
Bab n usurif-agi d mass Manis Axxam Qasi (Ahmed Amrioui) ilulen deg Wat Yeḥya Musa aseggas 1950, d ababat n sin warrac. Yezger akayad n BAC atikniki uqbel ad iɣeṛelectro-mécanique di Magdebourg s akin yuɣal ar tmurt akken ad yesεeddi lɛeskeṛ di Berwagiya; dɣa yexdem kra n wakud deg umalu azzayri uqbel ad iṣud ɣer Lalman anda yettidir seg yimir.Imi yekfa umecwaṛ n uxeddm-is, yefka iɣil-is i uzekka n warrac n taddart-is. Dda Ḥmed irezzu ɣef tmurt nnig tikkelt deg useggas d leqdiuc i lmend n warrac.Yezwar asenfaṛ-ines s usali n wadeg ara yessemlalayen wid yeεan 4 ɣer 15 iseggasen wala ad tuhen deg yiberdan neɣ ad dmumɣen deg wulac. Deg uxxam-agi, mačči d urar kan akked tlelli ara afen, maca d aswir n tɣuṛi ara ssalin yerna d aḍar ɣer umaḍal s umata.Daɣen ad sseftin timusniwin-nsen deg tutlayt Taqbaylit, Tafṛansist, Tagnizit, atg...daɣen ad sfaydin s kra n inumak n tussniwin tagmawiyin akked titiknikiyin.Tuffɣiwin n umerreḥ akked leqdicat idelsanen zgan deg wahil.Maca deg wahil, aḥric yeṭṭfen taqacuct d win n tutlayt tayemmat. Deg wayen yerzan Taqbaylit, tutlayt-nsen tayemmat, ɣer Yilemanen neɣ ɣer leǧnas-nniḍen, mačči d ayen d-yesnulfa uɣṛef Aqbayli.Deg tuget n tmura n umaḍal, arrac lemmden tutlayt tayemmat, di Tmurt n Yiqbayliyen ur sεin ara azref-agi agejdan.
Tineggura-yagi kan i yebda uselmed n Teqbaylit.Aselmed-agi ur
yettaččaṛ ara tiṭ n uɣṛef Aqbayli akked
lebɣi-s.Akken ad yuɣal kulci s amkan-is, yella-d
usenfaṛ-agi d aḥraz i Teqbaylit
dɣa d
abrid mgal afernas i tettqabal tutlayt Taqbaylit s tutlayt Taεṛabt i yugi
uɣṛef
Aqbayli seg wasmi tettwasbed d tutlayt tunṣibt di Tmurt n
Yiqbayliyen.
Rnu daɣen lebɣi n kra n
yimeqṛanen n taddart yessarmen ad lemden tira n Teqbaylit xas ur
ɣṛin
ara.D ayen i d-yefkan igemmaḍ ur nettuṛaju deg cit n
wakud.
Lebɣi
d amedya ara yili usenfaṛ-agi akken ad yessebɣes yal Aqbayli izemren ad yefk afus n tallelt i warrac di taddart-is.
Asirem.Seg ul zeddigen n bab
usurif-agi, yessaram ad iwali isurifen-nniḍen di Tmurt n Yiqbayliyen akken ad nessiweḍ ɣer tudert tuklal tmetti deg uwanek atrar.Aɣerbaz-agi d beddu n uɣerbaz s timmad-is.
Izuṛan n leqdic-agi yakk,
ad t-id-naf deg unadi di tudert n Dda Ḥmed.Yekker-d d snat tsetmatin akked sebεa watmaten, d anagi ɣef twaɣit iḥuzan axxam-nsen s ubumbaṛdi di lawan n lgirra mgal Iṛumyen, kra deg watmaten ttwaḥuzan maḍi, yemma-s iṛuḥ-as yiɣil.ayen tkemmel lgirra d iseggasen, kemmlent nitni ttwaceyyren nebla tamezduɣt, d netta kan iwumi d-tṣaḥ tegnit n uɣerbaz i s-yefkan turagt i tezrawt di beṛṛa imi d-yewwi akayad n BAC, wamma ayetma-s akk ur ɣṛin ara.
Xas di Lalman i yettili, d yiwen si gar wid qlilen i irezzun yal seggas ɣef tmurt yerna yessen amek yeṭṭef imurar n twacult-is.Maca ṛṛwaḥ-is ɣer tmurt, yessegra-yas-d iḥebbiṛ ɣef yifri i deg tkeččem Tmurt n Yiqbayliyen di yal aḥric.
Ur ilewwa ara ad yettwali liḥala-nni s usenqes ladɣa asenqed i t-yerran d imi i wid s-iqqaṛen "yebɣa ad ibeddel igenni" imi n medden ur ibeddel kra deg wallaɣ-is acku afus n tallelt d win yebda tikci-s i twacult-is i t-iqeṛben akken ad d-ffɣen xerṣum seg wanu n uɣerbaz uzlig Azzayri.
S wakken i d-ilul deg uxxam-is
uɣerbaz uslig n twacult.Ileḥḥu wakud, yuɣal uɣerbaz-nni deg uxxam d allal ula i warrac n lǧiran almi ula i warrac n taddart akk.Tikli iwatan n
lecɣal, tessaweḍ-d ɣer tikti n ureqqeε n yiwen lebni yettwahujṛen akken ad yuɣal d tansa n temlilit, n tallelt n tɣuṛi, n yidles Aqbayli akked tussna tamaḍlant. S yenna akin iluled „AXXAM N TMUSNI“.